معرفی الگوهای مدل کسب و کار (بخش دهم)

مثال هایی از الگوی مدل کسب و کار باز

پروکتر اند گمبل: ارتباط و توسعه

در بحبوحه کاهش مستمر در قیمت سهام پروکتراند گمبل در ماه ژوئن 2000 ای.چی.لفلی عضو قدیمی هیأت رئیسه به مقام مدیرعاملی این غول محصولات مصرفی رسید.

لفلی به منظور احیای پروکتر اند گمبل تصمیم گرفت نوآوری را محور اصلی شرکت سازد.

اما به جای آن که مخارج تحقیق و توسعه را افزایش دهد بر ساختاردهی به فرهنگ جدید نوآوری تمرکز نمود:

حرکتی که از رویکرد تحقیق و توسعه متمرکز داخلی به سمت فرایند تحقیق و توسعه باز بود.

عنصر کلیدی، استراتژی «ارتباط و توسعه» بود که بهره برداری از تحقیقات داخلی با استفاده از مشارکت های خارجی را هدف قرار داده بود.

لفلی هدف جاه طلبانه ای را تعیین نموده بود: خلق 50 درصد نوآوری های پروکتراندگمبل با همکاری شرکای خارجی در زمانی که این عدد نزدیک 15 درصد بود.

شرکت در سال 2007 از این هدف پیشی گرفت.

در این میان بهره وری تحقیق و توسعه این شرکت نیز 85 درصد افزایش یافته بود، در حالی که مخارج تحقیق و توسعه این شرکت تنها اندکی بیشتر از زمانی بود که لفلی تازه مدیرعامل شده بود. 

پروکتراندگمبل سه «پل ارتباطی» در مدل کسب و کار خود ایجاد نمود تا بین منابع و فعالیت های تحقیق و توسعه داخلی خود با جهان خارج ارتباط برقرار نماید.

این سه پل ارتباطی عبارت بودند از:

کارآفرینان فناوری؛ پلتفرم های اینترنتی؛ و بازنشستگان

مخزن حق اختراع گلکسواسمیت کلاین

رویکرد داخل به خارج نوآوری باز، بر کسب درآمد از دارایی های استفاده نشده داخلی با اولویت حق اختراع و فناوری متمرکز است.

اگر چه انگیزه موجود در مورد استراتژی «مخزن حق اختراع» گلکسواسمیت اندکی متفاوت بود. هدف شرکت، ایجاد دسترسی بهتر به دارو در فقیرترین کشورهای دنیا و تسهیل تحقیق در خصوص بیماری های تحت مطالعه بود.

یک راه برای نائل شدن به این هدف این بود که حقوق مالکیت معنوی مربوط به توسعه دارو برای چنین بیماری هایی را در یک مخزن حق اختراع بازنمایند تا سایر محققین بر روی آنها کار کنند.

از آن جایی که شرکت های دارویی عمدتاً بر توسعه داروهای مؤثر تمرکز می کنند، مالکیت معنوی را از دارندگان این حقوق جمع آوری کرده و دسترسی به آنها را ساده تر می نماید.

با این کار از مسدود شدن پیشرفت های تحقیق و توسعه توسط صاحبان فردی این حقوق جلوگیری می شود. 

وقتی ایده ها، تحقیق و توسعه و مالکیت معنوی مربوط به بیماری های کشورهای فقیر که در داخل سازمان مورد استفاده قرار نگرفته اند را در کنار هم جمع نماییم ارزش چشم گیری دارند. 

برقرارکننده ارتباط: اینوسنتیو

شرکت هایی که به دنبال بینش محققان خارج از شرکت، جذب دانش افراد و همکاری با شرکت های توانمند در حل مشکلات هستند، هزینه زیادی متحمل می شوند.

از سوی دیگر محققانی هم که خواهان به کار گرفتن دانش خود در خارج از سازمان های منبع خود هستند نیز به هنگام جستجوی فرصت های جذاب، متحمل هزینه های تحقیق می گردند.

در این جا بود که شرکتی به نام اینوسنتیو فرصتی را مشاهده نمود. 

اینوسنتیو ارتباط بین سازمان های نیازمند به حل مسائل تحقیقی، با محققین مشتاق به حل مسائل چالش برانگیز در سراسر جهان را برقرار می کند. 

اینوسنتیو که در اصل بخشی از شرکت داروسازی الی لیلی است، هم اکنون هم چون رابطی مستقل عمل نموده و سازمان های غیرانتفاعی، آژانس های دولتی و سازمان های تجاری هم چون پروکتراندگمبل، سولوی و بنیاد راکفلر را در لیست خود دارد.

به شرکت هایی که چالش های نوآوری خود را بر روی وب سایت اینوسنتیو به اطلاع می رسانند، «جستجوگران» اطلاق می شود. 

جستجوگران به افرادی که مشکلات آنها را به نحوی موفقیت آمیز مرتفع نمایند، جوایز نقدی از 5000 دلار تا 1000000دلار اعطا می نمایند.

دانشمندانی که در تلاش هستند تا راهکارهایی برای مشکلات لیست شده بیابند، «مشکل گشاها» خوانده می شوند.

ارزش پیشنهادی اینوسنتیو در جمع کردن و مرتبط نمودن «جستجوگران» و «مشکل گشاها» است.

این مشخصات احتمالاً الگوی مدل کسب و کار پلتفرم چندوجهی را به یاد می آورد.

شرکت هایی با الگوهای مدل کسب و کار باز اغلب یک چنین پلتفرم هایی را ایجاد می کنند تا هزینه ها را کاهش دهند. 

منبع: کتاب «خلق مدل کسب و کار» اثر الکساندر استروالدر و همکار، ترجمه غلامرضا توکلی و همکاران، انتشارات آریاناقلم.